تفاوت اظهارنامه اصلاحی با اظهارنامه جایگزین

ارسال اظهارنامه عملکرد، مهم‌ترین تکلیف مالیاتی کلیه مودیان است. از این رو هم برای مودیان و هم سازمان مالیاتی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. مودیان با هدف ارسال دقیق و کامل اطلاعات مالی به منظور کاهش مالیات بر روی تنظیم اظهارنامه حساسیت دارند. اما گاهی انجام محاسبات طولانی و پی‌درپی منجر به ایجاد خطا در اظهارنامه می‌شود. در این مقاله قصد داریم روش‌های ویرایش اطلاعات اظهارنامه مالیاتی را بررسی نماییم؛ همچنین در خصوص تفاوت اظهارنامه جایگزین و اصلاحی با شما صحبت نماییم. در انتها نکاتی در خصوص ویرایش اظهارنامه مالیاتی اشخاص فوت شده در اختیار شما قرار می‌دهیم. با ما همراه باشید.

انواع اظهارنامه عملکرد در سامانه اظهارنامه الکترونیک

مودیان هنگام تکمیل اظهارنامه مالیاتی با سه نوع اظهارنامه روبه‌رو می‌شوند:

• اظهارنامه (اصلی)
• اظهارنامه جایگزین
• اظهارنامه اصلاحی

اظهارنامه اصلی

اظهارنامه اصلی همان اظهارنامه عملکرد مودی است که بر اساس ماده ۱۱۰ ق.م.م، تنظیم و به سازمان مالیاتی ارسال می‌شود. این اظهارنامه در واقع، کارنامه عملکرد سالیانه مودی طی سال گذشته و ملاک دریافت مالیات از او خواهد بود. این اظهارنامه زمانی که هیچ اظهارنامه‌ای برای سال گذشته اشخاص (حقیقی یا حقوقی) تنظیم و ارسال نشده، انتخاب می‌شود.

اظهارنامه جایگزین

در مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی و پس از ارسال موفق اظهارنامه اصلی، امکان فعال نمودن یک اظهارنامه دیگر نیز برای مودی وجود دارد؛ این اظهارنامه، اظهارنامه جایگزین نامیده می‌شود. اگر مودی در مهلت قانونی تسلیم اظهارنامه مالیاتی متوجه درج ارقام اشتباه در اظهارنامه ارسال شده خود شود، با کمک اظهارنامه جایگزین می‌تواند اشتباه خود را برطرف نماید. در ادامه بیشتر در خصوص ویرایش اظهارنامه و اظهارنامه جایگزین با شما صحبت خواهیم نمود.

اظهارنامه اصلاحی

پس از پایان مهلت تسلیم اظهارنامه، دیگر اظهارنامه اصلی و جایگزین فعال نبوده و امکان ویرایش آنها وجود ندارد. حال اگر مودی نیاز به اصلاح اظهارنامه داشته باشد، چه باید بکند؟ سازمان مالیاتی، بر اساس تبصره ماده 226 ق.م.م، امکان ویرایش و اصلاح اطلاعات ارسال شده را با کمک اظهارنامه اصلاحی برای مودی فراهم نموده است؛ مهلت ارسال اظهارنامه اصلاحی حداکثر یک ماه پس از پایان مهلت تسلیم اظهارنامه (اصلی و جایگزین) خواهد بود. اطلاعات کامل‌ و دقیق‌ در زمینه اظهارنامه اصلاحی را می‌توانید در مطلب اصلاح اظهارنامه مالیاتی مشاهده نمایید.

تبصره ماده 226 قانون مالیات های مستقیم

به مودیان مالیاتی اجازه داده می‌شود در صورتی که به نحوی در اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان تسلیمی از نظر محاسبه، اشتباهی شده باشد؛ با ارائه مدارک لازم ظرف یک ماه از تاریخ انقضای مهلت تسلیم اظهارنامه، نسبت به رفع اشتباه اقدام نمایند؛ همچنین اظهارنامه یا ترازنامه یا حساب سود و زیان اصلاحی را تسلیم نمایند. در هر حال تاریخ تسلیم اظهارنامه مودی، تاریخ تسلیم اظهارنامه اول خواهد بود.

تفاوت اظهارنامه اصلی با اظهارنامه جایگزین و اصلاحی

تفاوت اظهارنامه اصلی با اظهارنامه جایگزین و اصلاحی، اولویت انجام، میزان حساسیت و آزادی عمل در ایجاد تغییرات در آنها است. به عبارت دیگر، اظهارنامه اصلی اولین اظهارنامه‌ای است که مودی در مهلت تسلیم اظهارنامه سالیانه، تکمیل و ارسال می‌کند؛ از این رو تا قبل از ارسال می‌تواند اطلاعات را با هر میزان تغییرات در اظهارنامه جای‌گذاری کند تا تراز برقرار و اظهارنامه تنظیم شود. از سویی این اظهارنامه از حیث حساسیت، حساس‌ترین اظهارنامه ارسالی مودی خواهد بود؛ زیرا هر چه شما با دقت بیشتری اظهارنامه اصلی خود را تکمیل و ارسال نمایید، نیاز به اصلاح آن و درگیری در فرآیندهای اظهارنامه جایگزین و اصلاحی نخواهید داشت؛ همچنین از دیدگاه سازمان مالیاتی، مودی کم ریسک‌تری خواهید بود.

تفاوت اظهارنامه جایگزین و اصلاحی

اظهارنامه جایگزین و اظهارنامه اصلاحی دو روش مختلف برای اصلاح اطلاعات اظهارنامه مالیاتی هستند.

♦ مهم‌ترین تفاوت اظهارنامه جایگزین و اصلاحی و عامل تعیین کننده در نوع اظهارنامه قابل استفاده، زمان انجام ویرایش است. به عبارت دیگر، اصلاح اظهارنامه مالیاتی بر اساس زمان انجام ویرایش اطلاعات به صورت زیر انجام می‌شود:

• قبل از پایان مهلت تسلیم اظهارنامه: ویرایش با کمک اظهارنامه جایگزین
• حداکثر یک ماه بعد از پایان مهلت تسلیم اظهارنامه: ویرایش با کمک اظهارنامه اصلاحی

♦ دومین تفاوت اظهارنامه جایگزین و اصلاحی، میزان حساسیت این دو اظهارنامه از دیدگاه سازمان مالیاتی است. علیرغم اجازه قانونی برای ویرایش اظهارنامه، این کار از دیدگاه سازمان مالیاتی چندان مطلوب نیست؛ مگر اینکه عدم ویرایش اشتباه صورت گرفته، پیامدهای خطرناک‌تری برای مجموعه به دنبال داشته باشد. با این وجود، حساسیت سازمان بر روی اظهارنامه خارج از موعد (اظهارنامه اصلاحی) شدیدتر از اظهارنامه جایگزین است.

♦ یکی دیگر از تفاوت‌های اظهارنامه جایگزین و اصلاحی، میزان اعمال تغییرات در آنها است. در اظهارنامه جایگزین مودی امکان ایجاد تغییرات و اصلاحات گسترده در اظهارنامه اصلی را دارد؛ به عبارت دیگر، اظهارنامه جایگزین همانند یک سند جدید برای مودی در نظر گرفته می‌شود. در صورتی که در اظهارنامه اصلاحی مودی تنها قادر به اصلاح اشتباهات محاسباتی و یا تغییر طبقه‌بندی حساب‌ها است؛ همچنین اظهارنامه اصلاحی نباید تغییرات زیاد و اساسی نسبت به اظهارنامه اصلی داشته باشد.

ویرایش اظهارنامه مالیاتی

یکی از مهم‌ترین نکات هنگام تنظیم اظهارنامه، دقت در ثبت اطلاعات هم در سامانه ثبت نام هم در زمان تکمیل و ارسال اظهارنامه است. زیرا وقوع برخی اشتباهات جبران‌ناپذیر است. اما گاهی مودی پس از تکمیل و ارسال اظهارنامه، متوجه وجود اشتباه در اظهارنامه خود می‌شود. این مسئله ممکن است در زمان تکمیل اظهارنامه عملکرد و یا اظهارنامه ارزش افزوده رخ دهد؛ با این تفاوت که حساسیت اظهارنامه عملکرد بسیار بیشتر است.

در این نوشته نحوه ویرایش اشتباهات قبل از پایان مهلت ارسال اظهارنامه، با کمک اظهارنامه جایگزین مورد بررسی قرار می‌گیرد. در زمینه شرایط و نحوه ارسال اظهارنامه اصلاحی در مقاله “اصلاح اظهارنامه مالیاتی با ارسال اظهارنامه اصلاحی” توضیحات کاملی ارائه شده است. همچنین در اصلاح اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده اطلاعات مورد نیاز در خصوص نحوه اصلاح و ارسال اظهارنامه اصلاحی ارزش افزوده را بخوانید.

ویرایش اظهارنامه مالیاتی بر اساس نحوه تکمیل اطلاعات

اشتباهات در اظهارنامه عملکرد به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1- ورود و ثبت اطلاعات نادرست توسط مودی در زمان تکمیل اظهارنامه

2- اشتباه در اطلاعات ثبت شده در ثبت نام که به صورت خودکار بارگذاری می‌شوند

ویرایش اظهارنامه مالیاتی با ثبت اظهارنامه جایگزین

مودی در مواردی مانند انجام محاسبات یا انتخاب گروه شغلی خود، در زمان تکمیل اظهارنامه اشتباه کرده است؛ اما قبل از پایان مهلت تسلیم متوجه اشتباه خود می‌شود. به این ترتیب او می‌تواند با ثبت اظهارنامه جایگزین، اطلاعات خود را ویرایش نماید.

ویرایش اطلاعات سامانه ثبت نام

مودی قبل از پایان مهلت تسلیم، اشتباهی در مواردی که به صورت خودکار توسط سامانه امور مالیاتی در اظهارنامه بارگذاری می‌شوند، مشاهده کرده است؛ مانند عدم ثبت نام برخی از شرکا؛ برای اصلاح این اشتباه باید مراحل زیر را طی کند:

• مراجعه به سامانه ثبت نام الکترونیکی مراجعه
• بررسی، ثبت و تایید تمامی اطلاعات هویتی و مجوزهای کسب و کار

📌 نکته

هرگاه مودی پس از پایان مهلت ارسال اظهارنامه متوجه اشتباه در اطلاعات هویتی نظیر تغییر آدرس اعضای شرکت شود؛ بهتر است از اقدام برای تهیه و ارسال اظهارنامه اصلاحی خودداری نماید؛ در صورت رسیدگی و نیاز به توضیح از خود دفاع نماید. به عبارت دیگر، ارسال اظهارنامه اصلاحی، برای یک مورد کم اهمیت به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

ویرایش اظهارنامه مالیاتی بر اساس کد رهگیری

ویرایش اطلاعات اظهارنامه پیش از پایان مهلت تسلیم، در هر دو صورت دریافت و یا عدم دریافت کد رهگیری امکان‌پذیر است:

 ♦ در صورتی که شما برای اظهارنامه خود کد رهگیری دریافت نموده باشید؛ ویرایش اطلاعات با تکمیل و ارسال اظهارنامه جایگزین برای شما امکان‌پذیر است.

♦  در صورتی که شما برای اظهارنامه خود کد رهگیری دریافت ننموده باشید؛ عدم دریافت کد رهگیری به این معناست که شما هنوز اظهارنامه‌ای در سامانه ثبت نکرده‌اید؛ پس امکان تغییر در اطلاعات اظهارنامه برای شما امکان‌پذیر است.

📌 نکته

در صورتی که پس از پایان مهلت ثبت نام هنوز برای اظهارنامه خود کد رهگیری دریافت نکرده باشید، مشمول جرائم عدم تسلیم اظهارنامه مالیاتی خواهید شد.

اظهارنامه جایگزین و نکات و شرایط ارسال آن

تکمیل اظهارنامه مالیاتی، نیازمند تمرکز و دقت زیادی است؛ وقوع برخی اشتباهات نظیر انتخاب گروه شغلی اشتباه برای اشخاص حقیقی، به منزله عدم تسلیم اظهارنامه خواهد بود.

مهلت ارسال اظهارنامه جایگزین

ویرایش اظهارنامه مالیاتی تا قبل از پایان آخرین روز مهلت تسلیم اظهارنامه مالیاتی اصلی امکان‌پذیر است.

تعداد دفعات مجاز برای ارسال اظهارنامه جایگزین

بهتر است قبل از تنظیم اظهارنامه عملکرد کلیه اسناد و مدارک خود را آماده نمایید تا نیاز به ویرایش و ثبت مکرر اظهارنامه نداشته باشید. در صورتی که ویرایش اطلاعات قبل از پایان مهلت تسلیم اظهارنامه انجام شود، تعداد دفعات ویرایش مهم نیست.

نحوه ثبت اظهارنامه جایگزین

مراحل ویرایش اطلاعات اظهارنامه ارسال شده قبل از پایان مهلت تسلیم، و ارسال اظهارنامه جایگزین به صورت زیر است:

1- به میز خدمت عملیات الکترونیک مالیاتی در سامانه مالیاتی وارد شوید.

2- گزینه اظهارنامه الکترونیک مربوط به خود (شخص حقیقی یا حقوقی) را انتخاب کنید.

3- با ثبت نام کاربری و رمز عبور، به پروفایل شخصی خود در سامانه وارد شوید.

در اینجا عبارت “نمایش / ویرایش” را مشاهده می‌کنید. با کلیک بر روی “نمایش” آخرین اظهارنامه تسلیمی به شما نمایش داده می‌شود.

4- گزینه “ویرایش” را انتخاب کنید.

با کلیک بر گزینه ویرایش، یک سطر جدید برای شما ایجاد می‌شود.

کلیه ارقام مندرج در اظهارنامه اصلی در اظهارنامه جایگزین موجود و قابل ویرایش هستند.

5- پس از تصحیح موارد دارای اشتباه، اظهارنامه را تایید و ارسال نمایید.

6- با ثبت صحیح اظهارنامه جایگزین در سامانه، کد رهگیری برای شما ارسال می‌شود.

📌 نکته 

پس از ثبت اظهارنامه جایگزین، این اظهارنامه به عنوان اظهارنامه اصلی در نظر گرفته می‌شود؛ اظهارنامه قبلی فاقد اعتبار خواهد بود. بدون دریافت کد رهگیری ثبت اظهارنامه مالیاتی فاقد اعتبار است.

ویرایش اظهارنامه مالیاتی اشخاص فوت شده

برای اظهارنامه مالیاتی اشخاص فوت شده چند حالت می‌توان در نظر گرفت؛ در اینجا به حالتی که شخص متوفی، پرونده انفرادی داشته باشد، می‌پردازیم.

1- اگر مودی قبل از آغاز سال عملکرد (طی دو سال قبل) فوت شده باشد؛ امکان ثبت و یا ویرایش اظهارنامه برای وی وجود ندارد؛ در صورت ثبت اظهارنامه، سامانه پیغام خطا می‌دهد.

2- اگر مودی طی سال عملکرد (ابتدای فروردین تا پایان اسفند سال قبل) فوت شده باشد؛ بدین ترتیب اقدام می‌شود:

♦  نماینده وراث موظف است از ابتدای سال تا تاریخ فوت مودی متوفی اظهارنامه‌ای انفرادی به نام متوفی تسلیم نماید.

♦ وراث باید برای بقیه سال، ثبت نام الکترونیکی مشارکتی انجام دهند؛ سپس اظهارنامه مشارکتی اختیاری (بدون وجود نام مودی متوفی در لیست شرکا) تسلیم نمایند.

به این ترتیب امکان ثبت و ویرایش اظهارنامه اشخاص حقیقی برای شخص متوفی وجود دارد.

3- اگر مودی در سال جاری (پس از پایان سال عملکرد قبل از مهلت اظهارنامه یا طی آن) فوت شده باشد؛ نماینده وراث باید طبق سال‌های گذشته، از ابتدا تا انتهای سال برای مودی متوفی اظهارنامه تسلیم نماید. شرایط ثبت و ویرایش اطلاعات این اظهارنامه با سایر اظهارنامه‌ها یکسان است.

منبع